NGUỒN GỐC PHÁT TRIỂN CỦA GỖ SƯA

Tên Việt Nam: Cây sưa, thường được gọi thêm là “trắc thối” trong dân gian

Tên khoa học: Dalbergia tonkinensis Prain – một loài cây thuộc họ đậu (Fabaceae), được nhiều tài liệu quốc tế công nhận là loài bản địa quý hiếm của khu vực Đông Nam Á.

Nhóm gỗ: Thuộc nhóm 1A – nhóm gỗ cực kỳ quý hiếm, được bảo vệ nghiêm ngặt theo quy định của Nhà nước và có giá trị kinh tế, phong thủy đặc biệt.

Đặc tính sinh trưởng: Là cây ưa sáng, phát triển tốt trên loại đất sâu, tầng dày, giàu dinh dưỡng và có độ ẩm cao. Do sinh trưởng chậm nên cây thường cần nhiều năm để đạt đến độ trưởng thành và tạo ra gỗ chất lượng.

Phân bố độ cao: Chủ yếu sinh trưởng ở những khu vực có độ cao dưới 500m so với mực nước biển, nơi có khí hậu nhiệt đới gió mùa ổn định.

Khu vực phân bố: Phân bố chủ yếu tại nhiều tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam như Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thanh Hóa… Ngoài ra, cây sưa còn được ghi nhận xuất hiện rải rác tại đảo Hải Nam (Trung Quốc).

Nguồn gốc của gỗ sưa

Đặc điểm hình thái sinh học

Thân và tán cây: Cây gỗ sưa thuộc loại gỗ nhỡ, có chiều cao trung bình từ 6–12m, đôi khi có thể vươn tới 15m khi sinh trưởng trong điều kiện thuận lợi. Thân cây dáng thẳng, phân nhánh cân đối, tạo nên tán lá thoáng đãng. Vỏ ngoài có màu vàng nâu hoặc xám, thường nứt dọc theo chiều thân, vừa tạo vẻ cổ kính vừa giúp nhận biết cây dễ dàng.

Lá cây: Lá sưa mọc cách, thuộc dạng lá kép lông chim lẻ. Mỗi lá kép có từ 9–17 lá chét nhỏ, sắp xếp so le dọc theo cuống chính. Lá chét hình xoan thuôn, đầu nhọn, đuôi tròn, mặt dưới hơi tái trắng. Lá chét ở cuối cuống thường lớn hơn các lá khác, dài 6–9cm, rộng 3–5cm. Chính hệ thống lá xanh mướt này giúp cây quang hợp tốt, đồng thời mang lại bóng mát dịu dàng khi cây được trồng ở sân đình, đường làng hay công viên.

Cây gỗ sưa thuộc loại gỗ nhỡ, có chiều cao trung bình từ 6–12m

Cành và chồi non: Các cành non có màu xanh, phủ một lớp lông mịn thưa, góp phần bảo vệ chồi non trong giai đoạn phát triển. Cấu trúc phân tán của cành giúp cây đón nhận ánh sáng hiệu quả, phù hợp đặc tính ưa sáng.

Hoa sưa: Hoa nhỏ nhắn, mọc thành chùm từ nách lá và thường nở rộ vào tháng 2–3, ngay trước khi cây ra lá mới. Mỗi bông hoa chỉ khoảng 7–9mm nhưng tỏa ra mùi hương nhẹ nhàng, thanh khiết, tạo nên một cảnh sắc đặc trưng của mùa xuân miền Bắc. Vào thời điểm hoa nở rộ, cả tán cây như khoác lên mình một tấm áo trắng ngần, khiến nhiều con phố, làng quê trở nên thơ mộng.

Hoa nhỏ nhắn, mọc thành chùm từ nách lá

Quả và hạt: Quả sưa thuộc loại quả đậu, có hình trứng thuôn dài, kích thước 5–7,5cm, rộng khoảng 2–2,5cm. Bên trong quả thường chứa 1–2 hạt, mỗi hạt hình thận dẹt, đường kính khoảng 8–9mm. Khi chín, quả không tự nứt, giúp bảo vệ hạt bên trong. Hạt cây có thể được sử dụng để ươm giống, góp phần nhân rộng loài cây quý hiếm này.

ƯU ĐIỂM CỦA GỖ SƯA

• Màu sắc và vân gỗ đẹp: Gỗ sưa, đặc biệt là sưa đỏ, có màu đỏ nâu óng ánh, khi soi dưới ánh sáng hiện lên những đường vân lấp lánh như mây cuộn, sóng nước, rất sang trọng và cuốn hút.

• Chất gỗ bền chắc: Thớ gỗ mịn, dày, ít cong vênh, không bị mối mọt tấn công, càng để lâu màu gỗ càng bóng đẹp.

• Hương thơm đặc trưng: Gỗ sưa tỏa ra mùi thơm nhẹ, thanh thoát, dễ chịu, góp phần tạo không gian ấm áp, thư thái.

• Giá trị phong thủy: Trong quan niệm dân gian, gỗ sưa mang lại may mắn, thịnh vượng và sự trường tồn cho gia chủ, vì vậy thường được dùng trong đồ thờ, tượng Phật và vật phẩm phong thủy.

• Giá trị kinh tế cao: Do độ quý hiếm và vẻ đẹp độc đáo, gỗ sưa, nhất là sưa đỏ, luôn có giá trị thương mại lớn, được nhiều người sưu tầm và đầu tư.

Gỗ sưa có nhiều ưu điểm vượt trội

CÁC LOẠI GỖ SƯA PHỔ BIẾN HIỆN NAY

Sưa đỏ
Trong các loại sưa, gỗ sưa đỏ là quý giá và nổi bật nhất. Gỗ có màu đỏ nâu óng ánh, khi đưa ra ánh sáng sẽ thấy ánh vàng lấp lánh. Vân gỗ uốn lượn tự nhiên, khi thì như sóng nước, lúc lại như mây cuộn, tạo nên vẻ đẹp có chiều sâu rất khó trộn lẫn. Thớ gỗ mịn, chắc, có hương thơm nhẹ, càng để lâu năm gỗ càng bóng đẹp và bền, hầu như không bị mối mọt. Nhờ những đặc tính hiếm có này, sưa đỏ thường được dùng để chế tác bàn thờ, tượng thờ, nội thất cao cấp và vật phẩm phong thủy mang ý nghĩa may mắn, trường tồn. Trên thị trường, gỗ sưa đỏ có giá trị kinh tế cao nhất, nhiều khúc gỗ cổ thụ có thể lên tới hàng tỷ đồng, được coi là “báu vật” trong giới chơi gỗ.

Gỗ sưa đỏ là quý giá và nổi bật nhất

Sưa trắng
Sưa trắng có gỗ màu trắng ngà đến vàng nhạt, vân gỗ không nổi rõ, chất gỗ nhẹ và dễ gia công. Loại này ít giá trị hơn sưa đỏ, thường được sử dụng để làm bàn ghế, tủ kệ hay một số sản phẩm mỹ nghệ bình dân.

Sưa trắng có gỗ màu trắng ngà đến vàng nhạt, vân gỗ không nổi rõ

Sưa vàng
Loại gỗ này mang sắc vàng sẫm tự nhiên, chất gỗ cứng và khá bền, vân gỗ rõ ràng hơn sưa trắng. Sưa vàng chủ yếu được dùng để chế tác đồ gỗ trang trí, các sản phẩm mỹ nghệ nhỏ, giá trị kinh tế ở mức trung bình.

Loại gỗ này mang sắc vàng sẫm tự nhiên, chất gỗ cứng và khá bền

Sưa đen
Sưa đen khá hiếm gặp, gỗ có màu đen nâu sẫm đặc trưng, thớ mịn, chắc và nặng tay. Vân gỗ ít nhưng sâu, tạo cảm giác cổ kính, thường được giới chơi gỗ săn lùng để làm tượng, đồ thủ công mỹ nghệ hoặc vật phẩm trưng bày mang tính phong thủy.

Sưa đen khá hiếm gặp, gỗ có màu đen nâu sẫm đặc trưng, thớ mịn

CÁCH NHẬN BIẾT GỖ SƯA

- Cách 1: Làm sạch và dùng dao cắt mẫu gỗ sưa thành những lát thật mỏng sau đó cho tất cả vào 1 cốc nước ấm, nếu hiện tượng xảy ra là trên bề mặt nước có hiện lên 1 lớp màng óng ánh rất mỏng giống như lớp dầu thì tỉ lệ đó là gỗ sưa là rất cao.

- Cách 2: Nhận biết bằng mùi hương là cách nhận biết gỗ sưa đỏ còn chính xác hơn cả bằng mắt:

- Với cách này thì cần người giám định phải có kinh nghiệm lâu năm. Đầu tiên là cần cạo sạch lớp bụi bẩn bên ngoài gỗ, lúc này sẽ thấy xuất hiện màu đỏ, sau đó gửi vào thớ gỗ sửa này nếu có mùi thơm ngát hương trầm, cảm giác dễ chịu. Hoặc là đốt cho cháy từ từ miếng gỗ đó lên nếu khói tỏa hương thơm, cho ra tàn tro màu trắng ngà thì đó chắc chắn là gỗ sưa đỏ.

- Cách 3: Nhìn bằng mắt

-  Gỗ sưa đỏ có màu đỏ bã trầu.

-  Vân gỗ sưa nổi lên từng lớp đặc trưng rất đẹp.

-  Thớ gỗ vừa mịn vừa nhỏ có màu hồng đỏ, thi thoảng xen vào đó là thớ gỗ màu đen.

Cách 4: Bằng phương pháp cân cũng có thể nhận biết được đâu là gỗ sưa: nhẹ hơn gỗ cẩm lai, gỗ trắc, gỗ lim. Và nặng hơn gỗ dổi, gỗ xoan.

Cách nhận biết gỗ sưa

GỖ SƯA DÙNG ĐỂ LÀM GÌ ?

Gỗ sưa được coi là một trong những loại gỗ quý hiếm bậc nhất, vừa có giá trị thẩm mỹ, vừa có giá trị phong thủy và kinh tế. Với màu sắc sang trọng, thớ gỗ mịn, chắc chắn và hương thơm tự nhiên, gỗ sưa thường được dùng để chế tác nội thất cao cấp như bàn ghế, tủ, giường và các sản phẩm trang trí. So với những loại gỗ thông dụng khác như lim hay mun, gỗ sưa vẫn được ưa chuộng hơn bởi độ bền vượt trội cùng niềm tin rằng nó mang đến sinh khí tốt cho không gian sống.

Ngôi nhà gỗ cổ truyền thống được làm từ gỗ sưa, bền vững với thời gian và thể hiện nét kiến trúc đặc trưng của người Việt xưa

Bộ bàn ghế gỗ sưa đỏ cao cấp, nổi bật với vân gỗ tự nhiên cuốn hút và độ bền vượt trội

Bộ ấm chén được chế tác từ gỗ sưa, sang trọng và độc đáo, vừa để thưởng trà vừa để trang trí

Bàn trà gỗ sưa chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự khéo léo của nghệ nhân và vẻ đẹp sang trọng

Ngoài công dụng trong nội thất, gỗ sưa còn được sử dụng nhiều trong việc chế tác đồ mỹ nghệ và vật phẩm phong thủy. Những sản phẩm như tượng Phật, tượng linh vật, vòng tay, chuỗi hạt hay lục bình bằng gỗ sưa không chỉ toát lên vẻ đẹp tinh tế, sang trọng mà còn được cho là có khả năng trấn trạch, xua đuổi tà khí, thu hút tài lộc và bình an cho gia chủ. 

Vòng tay phong thủy làm từ gỗ sưa đỏ mang vẻ đẹp sang trọng và ý nghĩa tâm linh

Tượng Phật Di Lặc bằng gỗ sưa tinh xảo, tôn lên vẻ đẹp uy nghiêm và sự an lạc

Cặp lục bình gỗ sưa đỏ mang ý nghĩa phong thủy, tượng trưng cho sự thịnh vượng và may mắn trong gia đình

Giá trị của gỗ sưa không chỉ nằm ở vẻ đẹp hay ý nghĩa phong thủy mà còn ở độ bền chắc và khả năng chịu lực tuyệt vời. Các sản phẩm nội thất và mỹ nghệ từ gỗ sưa thường có tuổi thọ rất cao, càng sử dụng lâu năm lại càng bóng đẹp, bền màu. Chính vì thế, gỗ sưa được xem là sự lựa chọn hoàn hảo cho những ai mong muốn đầu tư vào những sản phẩm vừa mang tính nghệ thuật, vừa có giá trị sử dụng và giá trị sưu tầm lâu dài. Các sản phẩm làm từ gỗ sưa không chỉ có giá trị thẩm mỹ cao mà còn mang lại cảm giác sang trọng và đẳng cấp cho không gian sống.

Phòng khách hiện đại với nội thất ốp gỗ sưa, tạo không gian ấm cúng và đẳng cấp

KẾT LUẬN

Tóm lại, gỗ sưa không chỉ là loại gỗ quý hiếm với vẻ đẹp và độ bền vượt trội, mà còn mang trong mình giá trị phong thủy và kinh tế to lớn. Nhờ những ưu điểm đặc biệt, gỗ sưa luôn được xem là lựa chọn lý tưởng cho nội thất, đồ thờ cúng, mỹ nghệ và sưu tầm. Hãy theo dõi Nội thất An Hưng để khám phá thêm nhiều kiến thức mới về các loại gỗ khác nhé !

CÁC LOẠI GỖ KHÁC