Cây sa mu, đặc tính sinh trường và đặc điểm hình thái của cây sa mu, gỗ sa mu là gỗ gì? gỗ sa mu có tốt không ? gỗ sa mu thuộc nhóm mấy? gỗ sa mu có ứng dụng gì trong đời sống của con người? 

1.Cây sa mu ( Sa mộc ):

 - Tên khoa học : Cunninghamia lanceolata (Lamb.) Hook.

 - Họ thực vật : bụt mọc  (Taxodiaceae).

 - Chi Sa mu thuộc họ hoàng đàn có nguồn gốc từ Trung Quốc, Đài Loan và miền bắc Việt Nam.

2.Đặc điểm hình thái cây sa mu:

 - Sa mu là cây gỗ lớn, cao trên 30m,  đường kính có thể tới trên 2m. Thân tròn và rất thẳng. Vỏ nâu hoặc xám nâu, nứt dọc. Cành cây mọc thành nhiều tầng, vòng, xép thành dạng trụ.

Cây sa mu ( khu di tích nhà họ Vương - Đông Văn - Hà Giang )

 - Lá cây sa mộc có dạng nhọn giống thanh giáo, có răng cưa rất sắc, gai lá xoắn.Lá sa mu có hình ngọn giáo, dài 3-6 cm, rộng 3-5 mm; đầu lá nhọn, cứng; mép lá có răng cưa sắc. Lá xếp xoắn ốc nhưng vặn ở cuống và cùng với cành làm thành mặt phẳng.Dọc 2 bên gân giữa phía mặt dưới lá có 2 dải phấn trắng, mặt trên có 2 rãnh song song mép lá.

 - Cây sa mu ra hoa từ tháng 3-4, quả chín tháng 10-11. Thu hái hạt thường từ 15/10 đến 15/12. Khi chính quả chuyển sang màu vàng nhạt, hạt màu cánh dán, nhân trắng hoặt trắng mờ, chắc và đặc.

 - Khi cây càng lớn thì thân của nó có xu hướng tạo ra các chồi rễ mút xung quanh gốc, nghĩa là khi bị các vết thương ở thân hay rễ, và các chồi rễ mút này sau đó có thể phát triển để tạo thành cây nhiều thân. Vỏ của các thân cây lớn có màu nâu dễ dàng bị lột ra để lộ phần vỏ bên trong màu nâu đỏ.

 - Cây sa mu có dễ chính ít phát triển, rễ khá nông, rễ bàng tập trung ở lớp đất và mặt nhất, khi nhỏ tuổi hệ rễ phân bố gần như ăn ngang.

3.Đặc tính sinh thái của cây sa mu : 

 - Cây sa mu ưa nơi khí hậu ôn hòa,ít tháng rét và cũng không quá nóng. Thích hợp ở nhiệt độ trung bình năm từ 16-19⁰C lượng mưa năm 1400-1900mm. Độ ẩm không khí của các tháng trong năm trên 75%, vùng có nhiều sương mù và ánh sáng tán xạ.

 - Sa mu là loài cây ưa sáng, lúc nhỏ cũng cần có bóng che và mọc khá nhanh so với các loài cây lá kim khác. Sa mu tỉa cành tự nhiên rất tốt và tái sinh chồi cũng rất mạnh, có thể kinh doanh rừng chồi liên tục 3 đến 4 thế hệ.

 - Ưa đất phát triển  trên đá phiến thạch sét hoặc phiến thạch mica, đá vôi, đá macma các loại, có tầng dầy 0,7-0,8m trở lên. Không thích hợp trên đất kiềm hoặc mặn.Sa mu ưa đất sâu ẩm, cát pha, thoát nước, mát thoáng, có độ pH lớn hơn 5, nhiều mùn, còn mang tính chất đất rừng.

 - Chính vì những đặc tính đó mà sa mu thường phân bố tại các vùng có khí hậu ôn đới và nhiệt đới thuộc các tỉnh miền Trung và Trung Quốc biên giới Việt – Trung, ở Việt Nam phân bố ở các tỉnh phía băc như Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Lạng Sơn, Cao Bằng…

4.Gỗ sa mu là gỗ gì? Gỗ sa mu thuộc nhóm mấy ? gỗ sa mu có tốt không ?

 - Sa mu là loại gỗ quý thuộc nhóm I trong danh sách các nhóm gỗ Việt Nam.

 - Gỗ sa mu là loại gỗ có mùi thơm nhẹ, lõi cây màu vàng đậm hoặc có cây thì màu đỏ nhạt, thớ gỗ thẳng và cực kì bền và đẹp, chống mối mọt rất tốt vì vậy việc cưa xẻ gỗ sa mu rất dễ dàng.

 - Gỗ xa mu không chỉ có màu sắc đẹp, vân gỗ rõ nét mà còn có mùi thơm cực kì dễ chịu, có sức khéo và sức uốn cong cao, dễ cưa xẻ, bào trơn và đánh bóng chính vì vậy loại gỗ này được dùng rất nhiều trong đóng tàu thuyền và những đồ dụng nội thất, đồ dùng gia dụng.

5.Ứng dụng của gỗ sa mu và cây sa mu trong đời sống của con người ? giá trị kinh tế của gỗ sa mu :

 - Gỗ nhẹ có thớ thẳng, có khả năng chịu sức ép ngang, sức kéo và sức uốn cong cao, loại gỗ này dễ cưa xẻ và bào trơn, đánh bóng, gỗ rất bền, ít mối mọt, có hoa vân và màu sắc rất đẹp nên rất được ưa dùng để làm các đồ thủ công mỹ nghệ, làm các vật dụng trong gia đình, làm nhà.

 - Nên nó được dùng vào nhiều công việc như làm cột buồm, đóng tàu thuyền, cột điện, trụ mỏ, đồ gia dụng. Vỏ, rễ, lá cây có thể dùng làm thuốc.

 - Cây sa mu cũng có cho ra tinh dầu dùng làm thuốc trong y học. Tinh dầu sa mộc dùng để chữa trị các vết thương và đụng giập, sây sát, thâm tím, đau thấp khớp.

 - Ở Trung Quốc, cây sa mu được dùng trị: lở sơn, di tinh, bỏng lửa nhẹ, bệnh mụn, trĩ ngoại và trĩ nội hỗn hợp sưng đau, lở ngứa khắp người do ngộ độc phong thấp.

 - Ngoài ra, vì sa mu có dáng cây đẹp nên cũng được trồng cây làm phong cảnh nơi công sở, ven đường, quanh nhà hoặc trồng quanh đồi để ngăn châu bò phá hoại màu.

 - Cây sa mu dầu là loại cây quý hiếm, có nguy cơ đe doạ tuyệt chủng cao do thế hệ cây mẹ hầu hết đã già, nhưng không phát hiện có cây con tái sinh.

CÁC LOẠI GỖ KHÁC